Od czego zależy, czy dana niedziela jest niedzielą handlową czy niehandlową? Jak ustalić, kiedy w ciągu roku kalendarzowego wypadają niedziele handlowe? W gruncie rzeczy jest to banalnie proste.
Od kiedy obowiązuje zakaz handlu w niedziele?
Jak wiemy, jeszcze kilka lat temu zakupy można było robić stacjonarnie praktycznie w każdą niedzielę roku kalendarzowego. Wyjątek stanowiły jedynie te niedziele, w które wypadały święta wolne od pracy, czyli na przykład Wielkanoc.
Wszystko zmieniło się 2018 roku, kiedy to w życie weszła ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Dokument ten został przyjęty 10 stycznia, a wszedł w życie z dniem 1 marca 2018 roku.
Co ciekawe, nie od razu przeważająca większość niedziel stała się niedzielami niehandlowymi. Rządzący postanowili wprowadzić kilka okresów przejściowych, zanim zaczną obowiązywać właściwe przepisy.
W ten sposób w 2018 roku handel dopuszczalny był w każdą pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca, chyba że na ten dzień przypadało święto. Rok później niedzielami handlowymi były wszystkie ostatnie niedziele każdego miesiąca, chyba że na ten dzień przypadało święto wolne od pracy. W 2020 roku zakaz handlu w niedziele nie obowiązywał z kolei 6 grudnia.
Jakie zmiany wprowadziła ustawa z 2018 roku?
W pełnym brzmieniu ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni zaczęła obowiązywać w 2021 roku. Oznaczało to, że w tym właśnie roku większość niedziel była już niehandlowa. Nie zastosowano też żadnego dodatkowego wyjątku (jak chociażby w 2020 roku dopuszczając handel 6 grudnia).
W związku z tym “handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem”, a także oraz “powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem” – były w 2021 roku zakazane. Przepis ten dotyczy przeważającej większości niedziel, ale nie wszystkich.
Kiedy w danym roku wypadają niedziele handlowe?
W ustawie z 2018 roku zdecydowano się bowiem umieścić kilka wyjątków od wprowadzonego zakazu. Zgodnie z treścią dokumentu w roku kalendarzowym powinno wypadać siedem niedziel handlowych (choć nie zawsze tak musi się dziać).
Których niedziel w roku kalendarzowym nie dotyczy zatem handel? Kiedy w danym roku wypadają niedziele handlowe? Zakupy w sklepach stacjonarnych możemy robić:
- w ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca oraz sierpnia
- w ostatnią niedzielę bezpośrednio przed pierwszym dniem Wielkiej Nocy
- w dwie kolejne niedziele bezpośrednio przed pierwszym dniem Bożego Narodzenia
Czy niedziele handlowe zawsze wypadają w te same dni?
Jak wspominaliśmy powyżej, w ciągu roku powinno wypadać siedem niedziel handlowych i wypadają one w określone dni roku kalendarzowego. Sytuacja ta może jednak ulec zmianie ze względu na święta ruchome, czyli bez ustalonej stałej daty. Takimi świętami są m.in. Wielkanoc, Zielone Świątki czy Boże Ciało.
Tak więc, w zależności od tego, czy święta wielkanocne wypadają w marcu czy w kwietniu, dodatkowa niedziela handlowa przypadnie na niedzielę bezpośrednio przed pierwszym dniem Wielkiej Nocy. W takiej sytuacji możemy mieć po jednej niedzieli handlowej w marcu i kwietniu lub żadnej niedzieli handlowej w marcu i dwie niedziele handlowe w kwietniu.
Z nietypową sytuacją mamy też do czynienia w wigilię Bożego Narodzenia w 2023 roku. Jak pamiętamy, dwie ostatnie niedziele przed pierwszym dniem świąt Bożego Narodzenia są niedzielami handlowymi. W 2023 roku 24 grudnia wypada w niedzielę, a co za tym idzie – będzie to dzień, kiedy sklepy będą otwarte. Mimo to, tego dnia sklepy czynne będą tylko do godziny 14.00. Dlaczego?
Czy sklepy będą otwarte w Wielką Sobotę i wigilię Bożego Narodzenia?
W ustawie z 2018 roku wyodrębniono jeszcze dwa szczególne dni. Są to Wielka Sobota oraz wigilia Bożego Narodzenia. Ze względu na zbliżające się święta wielkanocne oraz długoletnią tradycję zasiadania do wigilijnego stołu 24 grudnia, ustawodawca postanowił w te dwa dni ograniczyć możliwość handlu. Dlatego też zarówno w sobotę bezpośrednio przed pierwszym dniem Wielkiej Nocy, a także 24 grudnia zakupy zrobimy wyłącznie do godziny 14.00.
Kiedy jeszcze nie zrobimy zakupów?
Oczywiście, oprócz niedziel niehandlowych i ograniczeń czasowych w Wielką Sobotę i wigilię Bożego Narodzenia, w ciągu roku kalendarzowego nie zrobimy zakupów w sklepach stacjonarnych także podczas świąt wolnych od pracy. Część z nich ma ustalone daty, część z kolei to święta ruchome. Kiedy jeszcze nie zrobimy zakupów?
- Nowy Rok, 1 stycznia
- Święto Trzech Króli, 6 stycznia
- Wielkanoc, święto ruchome
- Poniedziałek Wielkanocny, święto ruchome
- Święto Pracy, 1 maja
- Święto Konstytucji 3 Maja, 3 maja
- Zielone Świątki, święto ruchome
- Boże Ciało, święto ruchome
- Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 15 sierpnia
- Wszystkich Świętych, 1 listopada
- Święto Niepodległości, 11 listopada
- 1. dzień Bożego Narodzenia, 25 grudnia
- 2. dzień Bożego Narodzenia, 26 grudnia
Kogo nie dotyczy zakaz handlu w niedziele?
Ustawa przewiduje oczywiście więcej wyjątków od wprowadzonego zakazu handlu. Dotyczą one nie tylko niektórych niedziel, kiedy to możemy robić zakupy stacjonarnie, ale również miejsc, gdzie te zakupy zrobimy – niezależnie od tego, czy dana niedziela jest handlowa czy nie.
Do miejsc, w których zrobimy zakupy w każdą niedzielę, należą m.in.:
- stacje paliw płynnych
- kwiaciarnie
- apteki i punkty apteczne
- zakłady lecznicze dla zwierząt
- sklepy z pamiątkami i dewocjonaliami
- placówki pocztowe
- placówki handlowe w portach lotniczych
- sklepy internetowe i platformy internetowe
- hurtownie farmaceutyczne
- zakłady pogrzebowe
Wszystkie placówki handlowe, których nie dotyczy zakaz handlu w niedziele, wymienione są w rozdziale II ustawy, w rozdziale szóstym. Pełną listę znajdziesz tutaj.
To też może Cię zainteresować: